Blog


Van acht naar één. Voor een soepele overgang van basisschool naar voortgezet onderwijs.


Stel je voor: je bent 12 jaar en je gaat na de grote vakantie naar de middelbare school. Je zit nu op een school met 150 leerlingen op 350 meter van huis.

Je hebt met vallen en opstaan je plekje gevonden tussen je klasgenoten. Het was niet altijd gemakkelijk; je wilt het graag iedereen naar de zin maken maar in de praktijk moet je hierdoor soms jezelf geweld aandoen. Gelukkig had je in groep 6 een juf die het in de gaten had en die je geholpen heeft voor jezelf op te komen. Daarna voelde je je lekkerder in de groep. Van de laatste 2,5 jaar heb je echt genoten. Toch raak je wel een beetje in de zenuwen als je denkt aan de brugklas……………

Stel je voor: je bent vader of moeder van een jongen van 12 die na de grote vakantie naar de middelbare school gaat. 9 kilometer fietsen, waarvan 5 langs het water.

Er gaan nog twee jongens uit zijn huidige klas naar die school maar dat zijn niet echt vrienden van hem. In de middenbouw hebben zij hem een tijdlang het leven zuur gemaakt; gelukkig is dat door toedoen van de juf weer in orde gekomen, maar toch… De school begint om kwart over acht, dus dat wordt heel vroeg opstaan. En in de winter in het donker fietsen. De school is mega……1500 leerlingen, 7 brugklassen. Zal hij niet verdrinken in de massa?

Veel ouders worstelen met het dilemma: hoe geef ik mijn kind zelfvertrouwen en waar moet ik er echt nog zijn om begeleiding te bieden? Per slot is hun kind de basisschool binnenkort ontgroeid. Als brugklasser wordt hij na een paar weken geacht zijn eigen boontjes te kunnen doppen.

Huiswerk opschrijven, een goede planning maken, leren, en op het juiste moment reproduceren. Zijn rooster kennen en zijn schooltas daarop inpakken. Het leren omgaan met al die verschillende docenten, waarvan de één heel leuk is maar de ander angst inboezemt.

Omdat de ervaring leert dat er zowel bij ouders als bij aankomend brugklassers geregeld twijfels zijn over een soepele overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs hebben wij, De Puberpedagogen, een programma gemaakt waarin we ouders en kinderen een steuntje in de rug bieden. Een steun in de rug om hen net even dat stukje extra kracht, zelfvertrouwen, empowerment of hoe je het maar noemen wilt, te geven.

Zelf moeder van inmiddels vier volwassen kinderen heb ik achteraf gezien behoefte gehad aan een stuk duidelijkheid. Duidelijkheid over verwachtingen. Verwachtingen van deze nieuwe periode die om een andere aanpak vraagt dan in de basisschooltijd. Meer loslaten maar emotioneel toch goed in beeld blijven. Op het juiste moment bijsturen of de grens aangeven.  Verantwoordelijkheid geven, ervaringen laten opdoen door situaties te laten gebeuren…. maar niet te erg natuurlijk. Het liefst wil je ze behoeden voor nare dingen.

In de gids van de nieuwe school stonden de ’technische zaken’ allemaal duidelijk beschreven. Dus voor hen lijkt het allemaal zonneklaar hoe het moet gaan. Maar zo overzichtelijk en duidelijk als de basisschool was, zo onoverzichtelijk en voor mijn gevoel onduidelijk was die eerste periode op het voortgezet onderwijs.

De puberteit zet vandaag de dag op de basisschool in, ouders en kind moeten wennen aan deze nieuwe ontwikkelingsfase en de manier van omgaan die daar meer bij past en dan komt daar die overgang naar een andere school bij.

Wij sluiten aan bij het maken van die overgang.

Op uitnodiging van basisscholen komen we in de tweede helft van het jaar in groep 8  om leerlingen enthousiast te maken voor de training. De informatie krijgen de leerlingen op papier mee naar huis zodat ouders op de hoogte gebracht worden van de bedoeling. In samenspraak met de leerkracht worden er vaak kinderen naar voren geschoven, de leerkracht kan dan eventueel een leerling motiveren en persoonlijk contact opnemen met de ouders. Vaak gaat het toch om kinderen die niet zo weerbaar zijn, die om een of andere reden zelfvertrouwen missen of om kinderen die gepest zijn.

Het totale pakket bestaat uit:

1. een kennismaking met de training in groep 8 waarin we vertellen wat we dien en waarom.

2. een viertal middagen van 1,5 uur voor de kinderen waarin mentale en fysieke weerbaarheid besproken en geoefend wordt. Dit gebeurd op een voor de leerlingen leuke, speelse manier.

3. Een ouderavond waarin we uitleggen wat de kinderen geleerd hebben en wat voor de ouders belangrijk is om rekening mee te houden en om aandacht te geven in de periode die gaat komen.

De kracht van deze aanpak schuilt erin dat de ouders meegenomen worden in de inhoud van de training. Waaqrom is dit zo belangrijk? Zowel kinderen als ouders gaan na de basisschool een andere fase in, zowel puber als ouder zullen hun houding ten opzichte van de nieuwe fase gaan bepalen. Het biedt een stukje rust als beiden dezelfde voorkennis hebben. Niet zozeer ten aanzien van het ’technische’ stukmaar wel voor wat betreft beleving en verwachtingen. We komen ouders tegemoet in het dilemma van loslaten en begeleiding bieden. De wetenschap dat zijn ouders op de hoogte zijn van wat een puber nodig heeft, geeft hem vertrouwen. Dit schept verbondenheid juist op het moment dat een puber wat verder van zijn ouders af komt te staan. Door de gezamenlijke voorkennis kan deze afstand op een prettige manier bespreekbaar gemaakt worden.

Daarbij vormt de duidelijkheid die hierdoor gegeven wordt een mooie opstap naar het geven en ontvangen van openheid en duidelijkheid in de puberteit.

1+1 = 3 in dit geval.

Ten eerste gaat de puber zich oefenen in zelfbewustzijn, in zelfvertrouwen en in weerbaarheid. We zien de kinderen groeien, emotioneel zijn ze na de vierde les een stap verder.

Ten tweede worden de ouders geinformeerd over de puberteit in het algemeen en over de specifieke aandachtspunten voor hun kind. Het helpt ouders om even door de ogen van een derde persoon naar hun kind te kijken. Die helikopterview laat soms een wat ander beeld zien en maakt ouders bewust van hun eigen functie.

Ten derde kan de samenspraak die hier uit voortkomt een stevige basis vormen voor de nieuwe fase waarin samenspraak niet meer zo vanzelfsprekend is maar zeer zeker gewaardeerd wordt.

Tot slot: de training wordt op maat gemaakt en kan ook op scholen voor speciaal basisonderwijs gegeven worden. Ook is het mogelijk om in aangepaste vorm deze training aan te bieden op het voortgezet onderwijs.

Geschreven door De Puberpedagogen op 4 april 2012 in de categorie(ën) Geen categorie

3 reacties

  1. Beste lezer,

    Goed idee en heldere zinvolle opzet van de training!
    Mijn collega en ik zijn vanuit ons kleinschalig bedrijf VOF de Vlinder, voor het eerst een pré-brugklastraining aan het geven aan kinderen van groep 8. Hierbij hebben we ook een les aan de ouders gegeven; Erg leuk, boeiend en zinvol. Nu hadden we het idee opgevat om in de laatste les, de ouders een soort overgangs- of loslaat-ritueel te laten doen met hun kind. (Het liefst een ritueel met een speels of ludiek tintje.)
    Ik kan hier echter niets over vinden op internet. nu is mijn vraag; hebben jullie een oefening, ritueel wat we over mogen nemen? Of weten jullie een site of handig boek hier over?
    Onze laatste les is op 20 juni en dan willen we de oefening graag doen. Hopelijk kunnen jullie ons helpen. Alvast bedankt voor de genomen moeite!

    met vriendelijke groeten,
    Lindy Beurskens
    VOF De Vlinder
    Tel. 06-28863050

  2. Lindy Beurskens schreef op 12 juni 2012 om 21:39
  3. Beste Lindy Beurskens,

    Dank voor je vraag, leuk dat je onze site bezocht hebt. En ook prachtig dat jullie ook zo’n training geven.

    Om in te gaan op je vraag:
    Wij hebben geen ‘loslaat-ritueel of – oefening’, bewust niet. Ik zal je uitleggen waarom:
    Het loslaten van je kind is een proces, dit begint eigenlijk al vlak na de geboorte, eerste ijkpunt is het gaan naar een kinderdagverblijf, of iets later naar de peuterspeelzaal. Dan komt er weer een punt bij de basisschool en ook het deelnemen aan een club of vereniging zou je als zo’n loslaatmoment kunnen zien. De ene ouder doet al deze dingen gemakkelijker dan de ander en is verder in zo’n proces bij de overgang naar de middelbare school.
    Helemaal loslaten doe je je kind nooit, je blijft áltijd vader of moeder, al ben je op een gegeven moment al 30 jaar vader of moeder. Je blijft betrokken al verandert die betrokkenheid van intensiteit.

    Wat wij heel belangrijk vinden is de voorlichting die we ouders geven over de ontwikkelingsfase waar hun kind in zit of in komt met z’n 12e. Dat daar een andere manier van communiceren bij past en waarom dat zo is. Dus passend in het proces van loslaten en met respect voor hun kind. Als hun kind merkt dat zijn ouders hem serieus nemen en oprecht belangstelling hebben voor zijn leefwereld, dan kan het contact ook in de pubertijd prima in stand blijven en/ of verdiepen. De ouder laat op basis van vertrouwen wat hij geeft zijn kind meer los. Dit geven van vertrouwen moet wel vanuit een intrinsieke motivatie gebeuren en het is de vraag of dat tijdens zo’n bijeenkomst er ook altijd ís. Een (aankomend) puber voelt feilloos aan als dit een moment-impuls is en dan zou er in de praktijk geen recht gedaan kunnen worden aan de daad van loslaten. In dat geval zou de gift van vertrouwen meer kwaad dan goed doen. Dat is natuurlijk niet de bedoeling.

    Ik hoop dat jullie iets hebben aan ons antwoord.
    Verder veel succes met de avond en ook voor de toekomst met jullie bedrijf!

    Vriendelijke groet,
    Henrike Hofstede
    en
    Dorothé Oppelaar

  4. De Puberpedagogen schreef op 18 juni 2012 om 16:21
  5. op school is er een project over het oplossen van school problemen en dit is het belangrijkste en grootste probleem wat ik kon vinden.. ook moeten we er ee oplossing voor bedenken di nog niet bestaat, dus mijn vraag is; is er nog een probleem waar jullie geen oplossing kunnen bedenken??

    naar mijn mail sturen svp,aub.

  6. tyrel van eijk schreef op 8 september 2014 om 08:52

Laat een reactie achter